Để giúp trẻ bày tỏ cảm xúc của mình thì cha mẹ cần phải học cách lắng nghe cảm xúc của con, khen ngợi ý kiến hoặc lời nói đúng của con hoặc thay đổi cách thể hiện sự tức giận của con,… Các nhà khoa học cho biết, việc giúp trẻ bày tỏ tình cảm và suy nghĩ của bản thân chúng là một việc vô cùng quan trọng đối với các bậc phụ huynh. Bởi những cảm xúc này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến nhận thức và việc hình thành hành vi sau này của trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên khuyến khích bày tỏ tình cảm và thích nghi kịp thời với suy nghĩ của con. Dưới đây là một số cách giúp trẻ bày tỏ cảm xúc và suy nghĩ của mình mà yishuso.com tìm hiểu được, cùng tham khảo nhé!
Cha mẹ cần làm gì để trẻ bày tỏ cảm xúc của mình?
Hãy toàn tâm lắng nghe khi con bày tỏ cảm xúc
Không nghe nửa vời, không vừa nghe vừa nghịch điện thoại, không vừa nghe vừa làm việc. Vì điều đó khiến trẻ cảm thấy câu chuyện mình đưa ra không gây được sự chú ý của cha mẹ. Hoặc nặng nề hơn, trẻ nghĩ rằng cha mẹ không quan tâm đến trẻ. Hãy toàn tâm với trẻ trong lúc trò chuyện. Nhìn vào mắt trẻ, ngồi thấp ngang hàng với trẻ,… Đó là cách giúp trẻ cảm thấy dễ dàng bày tỏ cảm xúc. Đôi khi bố mẹ không cần phải làm gì cả. Tất cả những gì trẻ cần là một sự im lặng cảm thông.
Đừng chỉ cố gắng giáo huấn hay chấp vấn trẻ
Có nhiều bố mẹ mở ra lời giáo huấn ngay lập tức như thể nó được cài đặt sẵn ngay khi trẻ bắt đầu trình bày vấn đề của mình. Vấn đề non nớt của trẻ nhiều khi bị quy chụp, đổ lỗi. Bởi cách nhìn của người lớn dù bản chất vấn đề nhiều khi khác hẳn. Với nhiều trẻ gặp khó khăn trong trình bày, trẻ có thể không thể suy nghĩ một cách rành mạch. Khi đó nếu bị giáo huấn hoặc chấp vấn thì trẻ như một phản ứng thông thường sẽ đóng cửa mọi giác quan. Trẻ co mình và không muốn chia sẻ nữa.
Hãy công nhận cảm xúc chân thật của trẻ
“Có thế thôi mà đã khóc!”, “Đàn ông gì mà chưa chi đã khóc nhè!”, “Con gái cũng phải mạnh mẽ lên, yếu như sên!”,… Đó là những lời cha mẹ có thể sẽ bật ra với nhiều đứa trẻ khi chứng kiến con mình không như mình mong muốn. Phản ứng bản năng, thiếu chín chắn này của cha mẹ sẽ khiến trẻ không cảm thấy được cảm thông, không cảm thấy được đồng hành. Trẻ cảm thấy bộc lộ cảm xúc là xấu. Và lần sau, lâu dần, trẻ sẽ giấu bỏ cảm xúc.
Đó không phải là cách tốt để khơi gợi cảm xúc và đồng hành cùng con. Thay vào đó cha mẹ có thể ôm con, hỏi han; hay nói những lời đồng cảm: “Khi nào con hết khóc chúng mình sẽ cùng nói chuyện”; “Ừ, đôi khi khóc cũng tốt đấy, nó giúp con trôi sạch bụi trong mắt”; “Đôi khi khóc được sẽ giúp con nhẹ lòng hơn. Rồi nói cho cha/mẹ biết đang có điều gì xảy ra với con”;…
Đừng dùng suy nghĩ người lớn áp vào con trẻ
Khi trẻ đòi một thứ mà chúng không thể có được, cha mẹ thường giải thích lý do tại sao mà cha mẹ không thể cho chúng được. Thường thì chúng ta càng giải thích, trẻ lại càng phản ứng. Đôi khi chỉ cần có người hiểu được là chúng thèm món đồ đó thế nào là chúng có thể cảm thấy chấp nhận được sự thiếu thốn đó. Vì thế cha mẹ đừng đưa quá nhiều thông tin tiêu cực (nhà không có điều kiện, con không biết giữ đồ chơi, học thì dốt mà thích đòi hỏi…), cha mẹ cần chia sẻ sự mong muốn của trẻ và hi vọng con sẽ sớm đạt được ước nguyện đó khi có thể, đưa ra giải pháp tình thế hợp lý. Khi tất cả các cảm xúc được ghi nhận, một số hành động tiêu cực sẽ bị hạn chế.
Giúp trẻ nhận biết các loại cảm xúc
Những cảm xúc cơ bản như vui, buồn, giận và sợ hãi cha mẹ có thể giúp trẻ ở lứa tuổi mầm non và tiếp đến là những cảm xúc phức tạp hơn như lo lắng, khó chịu, thất vọng,… Có nhiều cách cha mẹ dạy trẻ nhận biết cảm xúc như cha mẹ có thể đọc truyện, đặt câu hỏi và thảo luận với trẻ về những cảm xúc mà nhân vật trải qua và giải thích nguyên nhân vì sao? Điều quan trọng là cảm xúc của trẻ về các nhân vật. Sau đó có thể giải thích vì sao trẻ có những cảm nhận đó.
Khi nói đến cảm xúc của người khác sẽ giúp cho trẻ dễ dàng đồng cảm. Từ đó trẻ cảm nhận rằng người khác cũng có cảm xúc. Nếu trẻ biết rằng việc đánh cha/mẹ sẽ làm cho cha/mẹ đau và buồn thì trẻ ít có khả năng làm điều này hơn. Và có thể dạy trẻ thể hiện cảm xúc qua bài hát hay thẻ hình. Vì ở độ tuổi này trẻ ghi nhận qua âm thanh, hình ảnh rất tốt.
Tạo cơ hội để trẻ bày tỏ cảm xúc
Giúp trẻ sử dụng các từ cảm xúc trong vốn từ vựng hằng ngày của trẻ. Làm mẫu cách thể hiện cảm xúc bằng cách nắm bắt cơ hội để chia sẻ cảm xúc của cha/mẹ như “Ba buồn khi con xô ngã em xuống đất. Ba đoán em ấy rất là buồn”. Chia sẻ, trao đổi những cảm nhận của trẻ về những cảm xúc trên các hoạt động hằng ngày từ gia đình đến trường học. Ví dụ: “Có vẻ như con đang buồn vì không có ai chơi với con?”; “ Có vẻ là hôm nay con rất vui/ rất là hạnh phúc”; “ Hình như con đang thất vọng khi chơi trò chơi này?”; “Hôm nay con cảm thấy thế nào?”.