Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng nhiều theo thời gian cũng như việc ít hoạt động thể chất làm cho trẻ em ngày càng gặp phải tình trạng béo phì. Khi bị bệnh béo phì trẻ có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, xương hay nội tiết. Chính vì vậy, tìm ra nguyên nhân và xây dựng chế độ ăn uống thích hợp để trẻ không bị béo phì là điều mà các mẹ đang đau đầu. Trong bài viết này, yishuso.com sẽ gửi đến bạn chế độ dinh dưỡng hợp lí nhất cho trẻ béo phì. Các mẹ có thể tham khảo để chăm sóc trẻ tốt hơn nhé!
Nguyên nhân của bệnh béo phì
Béo phì đơn thuần
- Do thay đổi cân bằng năng lượng, tăng lượng thu vào và giảm lượng tiêu hao làm tăng tích tụ mỡ trong cơ thể đặc biệt là ở bụng, mông, đùi và vai
- Dạng béo phì đơn thuần thường gặp ở những trẻ béo phì háu ăn, ít hoạt động và giảm chuyển hoá thân nhiệt. Trẻ béo phì thường cao hơn ở lứa tuổi trước dậy thì. Nhưng lâu dài trẻ ngưng tăng trưởng sớm và có chiều cao trung bình thấp ở tuổi trưởng thành
- Dạng béo phì này thường mang tính gia đình. Những trẻ có bố mẹ, ông bà béo phì thường có nguy cơ dễ béo phì,có thể tìm thấy gen gây béo (Leptin)
Béo phì do nội tiết
- Béo phì do suy giáp trạng: béo toàn thân, lùn, da khô và thiểu năng trí tuệ.
- Béo do cường năng tuyến thượng thận (U nam hoá vỏ tượng thận): béo bụng, da đỏ có vết rạn, nhiều trứng cá, huyết áp cao.
- Béo phì do thiểu năng sinh dục: Thường gặp trong 1 số hội chứng: Prader-Willi béo bụng, lùn, thiểu năng trí tuệ và hay gặp tinh hoàn ẩn. Lorence Moon Biel béo đều toàn thân, đái nhạt, thừa ngón và có tật về mắt
- Béo phì do các bệnh về não: Thường gặp do các tổn thương vùng dưới đồi. Sau di chứng viêm não. Béo thường có kèm theo thiểu năng trí tuệ hoặc có triệu chứng thần kinh khu trú.
- Béo phì do dùng thuốc: Uống Corticoid kéo dài trong điều trị bệnh hen, bệnh khớp, hội chứng thận hư hoặc vô tình uống thuốc đông y có trộn lẫn corticoid để điều trị chàm, dị ứng và hen.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ béo phì
Giảm nguồn thực phẩm chứa nhiều chất béo
- Các loại thực phẩm như bánh kẹo, nước ngọt có gas, bánh kem. Là những thực phẩm giàu năng lượng nhưng không cung cấp dinh dưỡng cho bé mẹ cần hạn chế tối đa
- Các thực phẩm quá giàu năng lượng, tạo dư thừa cho bé đang thừa cân như bơ, chocolate, thức uống quá nhiều đường. Mẹ cũng nên hạn chế và không nên tích trữ trong nhà
- Chế biến thức ăn cho bé thừa cân mẹ ưu tiên các món luộc, hấp và kho; hạn chế các món chiên, xào. Tránh cho bé dùng nhiều các loại da và mỡ động vật, ưu tiên dùng các loại dầu thực vật
Cung cấp lượng đạm cần thiết cho cơ thể
Dù thể trạng thừa cân, béo phì nhưng cơ thể bé cũng cần một lượng đạm tối thiểu để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể phát triển. Vậy nên mẹ cần tham khảo và cung cấp đầy đủ cho con lượng thực phẩm đảm bảo lượng đạm và protein cần thiết.
Có thể tham khảo lượng protein và chất đạm cần thiết theo nhóm tuổi sau:
- Trẻ nhỏ từ 9 – 13 tuổi cần ít nhất 34 g protein mỗi ngày
- Trẻ nhỏ từ 4 – 8 tuổi cần 19 g protein mỗi ngày
- Trẻ nhỏ từ 1 – 3 tuổi cần ít nhất 13 g protein mỗi ngày
Đảm bảo cung cấp đầy đủ lượng canxi cho trẻ
Giảm lượng thức ăn và chất béo cho trẻ thừa cân mẹ lưu ý không làm giảm lượng canxi cung cấp cho con. Vì nó quan trọng để phát triển hệ xương vững chắc và chiều cao của bé. Nguồn cung cấp canxi có thể từ sữa, chế phẩm từ sữa hay các thực phẩm giàu canxi như hải sản; một số rau củ (cải xoăn, cải chíp, rau dền, rau chân vịt, súp lơ xanh,…),…
Nhiều mẹ cắt giảm chế độ ăn của bé thừa cân thì giảm hay cắt luôn lượng sữa của bé. Vì nghĩ rằng nó làm cho bé tăng cân thêm. Như thế mẹ đã loại bỏ của con nguồn cung cấp canxi, vitamin D, phosphor, đạm whey, lactose… dồi dào nhé! Thay vì cắt giảm hãy cho con dùng sữa không đường, sữa tách béo, sữa mẹ, sữa dành cho trẻ thừa cân béo phì.
Lưu ý cho trẻ uống đủ nước để giúp điều hòa các chất trong cơ thể và giúp kiểm soát năng lượng hiệu quả.
Khuyến khích trẻ ăn nhiều ngũ cốc, trái cây và rau xanh
Cho trẻ ăn nhiều trái cây và rau xanh không chỉ giúp cung cấp nhiều vitamin tốt cho cơ thể mà còn cung cấp nhiều chất xơ làm giảm khả năng béo phì. Chất xơ không có giá trị dinh dưỡng nên chỉ tạo cảm giác no mà không tăng năng lượng cho cơ thể. Vì thế, nó rất lợi cho những người bị béo phì.
Các loại ngũ cốc giàu dinh dưỡng, đảm bảo cung cấp cả các vitamin, khoáng chất. Và tinh bột cho cơ thể bé phát triển mà không dư lượng chất béo. Tuy nhiên mẹ cần tham khảo để tránh các loại ngũ cốc giàu calo như đậu phộng…
Cho trẻ ăn đúng giờ, không nên bỏ bữa
- Khi trẻ bị thừa cân, các mẹ nên cho bé ăn điều độ, không bỏ bữa; không nên để trẻ quá đói. Vì quá đói trẻ sẽ ăn nhiều gấp đôi bình thường dễ dẫn đến tích trữ lượng mỡ thừa
- Các mẹ có thể chia nhỏ bữa ăn. Mỗi ngày cho trẻ ăn 5 – 6 lần. Mỗi lần ăn ít tốt hơn là ăn ít bữa nhưng lại ăn quá no trong một bữa
- Không cho trẻ ăn hoặc uống sữa trước giờ đi ngủ
Ngoài ra cần cho trẻ có giấc ngủ điều độ, không thức quá khuya. Khi ngủ sâu cơ thể sẽ tăng tiết các hormon tăng trưởng, trẻ sẽ dài ra trong lúc ngủ. Đồng thời việc ngủ đủ giấc còn ức chế sản sinh một số chất có tác dụng kích thích sự thèm ăn, trẻ sẽ ăn ít hơn, đỡ tăng cân hơn, dễ thoát khỏi thừa cân béo phì hơn.
Khuyến khích trẻ vận động, thể dục thể thao
- Tập cho trẻ hoạt động thể lực hằng ngày 30 – 60 phút: Chạy, đá bóng, đạp xe và bơi. Cha mẹ có thể tập cùng với bé để theo dõi; và khuyến khích bé hoạt động
- Khi đến các nơi vui chơi công cộng, khuyến khích trẻ chơi các trò chơi làm tăng tiêu hao năng lượng như cầu trượt, leo dây và chơi trong nhà bóng
- Hạn chế thời gian ngồi xem tivi, video và trò chơi điện tử dưới 2 giờ/ngày. Cần cho trẻ được vui đùa và chạy nhảy vào những thời gian rảnh rỗi
- Hướng dẫn trẻ làm các công việc nhà: dọn dẹp nhà cửa, góc đồ chơi của trẻ và gấp quần áo,…
Cuối cùng, dù bé cần giảm cân nhưng mẹ lưu ý không cắt giảm khẩu phần ăn của con cách đột ngột. Mà nên từ từ, tránh cho cơ thể con không thích ứng kịp. Từ đó trở nên uể oải, mệt mỏi vì thiếu năng lượng và cả chất dinh dưỡng cần thiết.
Mẹ phải kiểm soát và hạn chế mức độ tăng cân của bé trong giai đoạn này. Tránh tình trạng giảm cân nhanh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Chế độ ăn và giảm cân hợp lý sẽ giúp bé thừa cân béo phì nhanh lấy lại thể trạng khỏe mạnh mà vẫn đảm bảo các nhu cầu dinh dưỡng cho phát triển toàn diện. Các mẹ nên tham khảo để có cách giảm cân hợp lý, khoa học cho bé nhé!